Safer ayı, İslam takviminde ikinci ay olup, hem tarihi hem de dini açıdan önemli bir yere sahiptir. Müslümanlar için bereketsiz, talihsizlik ve uğursuzluk sembolü olarak algılanan bu ay, birçok kültür ve gelenekte farklı anlamlar taşımaktadır. Safer ayının başlangıç ve bitiş tarihi, Hicri takvime göre belirlenir ve her yıl, Miladi takvime göre 10-12 gün daha erken gelmektedir.
Safer ayı, İslam toplumları arasında farklı inanç ve geleneklerle yorumlansa da, genel anlamda Hicri takvimin ikinci ayıdır. Bu ay, Arap kültürlerinde “geçici” ya da “boş” anlamına gelen bir kelime olan "safer"den türetilmiştir. Safer ayının başlama tarihi, 2023 yılında 19 Eylül tarihinde başlamış olup, 18 Ekim 2023’te sona erecektir. Her yıl Miladi takvimde bu tarih değişiklikler göstermektedir.
İslam kültüründe Safer ayı, bazıları tarafından uğursuz sayılmakla birlikte, bu ay içinde yapılan duaların ve ibadetlerin -tahmin edilen bazı yan etkilerle birlikte- kabul olacağına dair inançlar da bulunmaktadır. Safer ayının uğursuzluğu, özellikle bu dönemde savaşların ve felaketlerin yaşanmasından kaynaklandığı düşüncesiyle ilişkilidir. Ancak İslam inancında, insanların kendi iradeleriyle hayatlarını yönlendirebileceği ve ayların birer müjde değil, sınav olduğuna dair görüşler de mevcut.
Bu ay içerisinde bazı Müslüman toplulukları, Safer ayından kaçarak kötü ruhlardan korunduklarına inanarak, belirli ibadetlerin yerine getirilmesini ya da kurban kesimi gibi ritüellerin yapılmasını tercih ederler. Özellikle Safer’in ortasında yer alan “Hicri Şevval” ayına kadar süren bu inanç, topluluklara göre değişiklik gösterir. Bunun yanı sıra, Safer ayında doğmuş kişilerin, bu ayda doğmanın ne kadar özel bir durum olduğunu vurgulamak amacıyla bir takım törenler yapması da gelenekler arasında yer almaktadır.
Safer ayının başka bir önemli günü de, bu ayın 13’üncü, 14’üncü ve 15’inci günleri olan "Aşura" günüdür. Aşura, sadece Safer ayıyla değil, aynı zamanda İslam tarihinin önemli olaylarıyla da ilişkilidir. Bu günlerde oruç tutmanın sevap olduğuna dair güçlü inançlar bulunur. Toplumun inançları ve tarihsel geçmişleri, Aşura gününün neden bu kadar önemli olduğunu şekillendirir. Bu mübarek günler, özellikle Kerbela olayı ile özdeşleştirilmiş ve bu olayın anması her yıl Muharrem ayının 10. gününde gerçekleştirilmektedir.
Sonuç olarak, Safer ayı, İslam takviminde yer alan köklü ve anlamlı bir dönemdir. Müslümanların inanç ve gelenekleri doğrultusunda çeşitli uygulamaları ve gelenekleri bulunmaktadır. Safer ayının başlangıcında ve bitişinde, ibadetlerin artması, hayır işlerin yapılması, dua edilmesi ve halk arasında dayanışma ruhunun geliştirilmesi gibi olumlu ruh hali teşvik edilmektedir. Böylece, Safer ayı sadece talihsizlik veya zorluklarla anılmakla kalmayıp, aynı zamanda umut ve bereketle de değerlendirilebilmektedir.
Gelecek yıllarda Safer ayının önemi, toplumsal ve kültürel bağlamda nasıl algılanacağı, bu dönemde yapılan ibadet ve geleneklerin nasıl sürdürüleceği, İslam inancının ve kültürünün gelişimi açısından merakla beklenmektedir. Her ne kadar Safer ayı bazı çevrelerde kötü bir dönem olarak değerlendirilse de, bu ayın toplumsal dayanışmayı artırma, yardımlaşma ve ibadetlerin renklendiği bir dönem olduğu da göz ardı edilmemelidir. Safer’in yaşanmasıyla, hem bireyler hem de toplumlar genelinde bir öz eleştiri ve kendini geliştirme dönemi yaşanabilir.
